Με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 26 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η Ευρωπαική Ημέρα Γλωσσών. Με αφορμή αυτό κρίνουμε σκόπιμο να αναφερθούμε στη σχέση της γλώσσας με την έμφυλη ισότητα. Η χρήση της γλώσσας, άλλωστε, σχετίζεται με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ομιλητών και ομιλητριών της, ένα από τα οποία είναι το φύλο.
Η γλώσσα αποτελεί ισχυρό εργαλείο το οποίο διαμορφώνεται με βάση τις κοινωνικές ανισότητες και τις διαιωνίζει με τρόπο που δε γίνεται εύκολα αντιληπτός. Αυτό ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο για τους ομιλητές κ τις ομιλήτριές της που, συχνά υποσυνείδητα, δομούν στερεότυπες αντιλήψεις.
Μια από τις στερεότυπες αντιλήψεις αποτελεί ο σεξισμός που θέτει τις βάσεις του στο διαχωρισμό των ατόμων σύμφωνα με το φύλο τους, ενώ αντανακλάται έντονα στο γλωσσικό σύστημα, παίρνοντας τη μορφή του γλωσσικού σεξισμού. Η σεξιστική χρήση της γλώσσας υιοθετεί γλωσσικές συμπεριφορές που αφανίζουν το θηλυκό γένος ή του αποδίδουν υποδεέστερους ρόλους και χαρακτηριστικά, ενώ αποτελεί το όχημα για τη διαιώνιση της άνισης μεταχείρισης των δύο φύλων. Εάν αυτό φαίνεται σε ορισμένους υπερβολικό, θα ήταν χρήσιμο να εξετάσουμε τι συμβαίνει στην ελληνική γλώσσα.
Η Ελληνική επιτρέπει την κυριαρχία του αρσενικού έναντι του θηλυκού γένους σε περιπτώσεις που υπάρχει πλήθος ατόμων διαφορετικού φύλου, όπως φαίνεται στις περιπτώσεις των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών πχ Ο Χρήστος και η Μαρίνα είναι ευτυχισμένοι. Σε αυτήν την περίπτωση το γυναικείο φύλο αγνοείται, όπως συμβαίνει και σε περιπτώσεις με μεγαλύτερο πλήθος ατόμων, όπως στο παράδειγμα Όλοι στο κοινό έμειναν ικανοποιημένοι. Το κοινό ενδεχόμενα απαρτίζεται από γυναίκες και άνδρες, ωστόσο η διατύπωση αποσιωπά την ύπαρξη των γυναικών. Σύγχυση επίσης δημιουργείται και στις περιπτώσεις των επαγγελματικών ουσιαστικών και των ουσιαστικών που δηλώνουν δραστηριότητα, τα οποία δέχονται καταλήξεις αρσενικού γένους: Δικηγόρος, γιατρός, εισαγγελέας, φιλόλογος, μηχανικός, πρόεδρος, κοσμήτορας και τόσα άλλα που υποδηλώνουν ότι οι συγκεκριμένες δραστηριότητες ασκούνται μόνο από τα άτομα του ανδρικού φύλου και απαιτούν τη συνοδεία του άρθρου για να δηλωθεί το θηλυκό γένος. Αντίθετα για να δηλωθεί η άνεργη γυναίκα υπάρχει ο όρος οικιακά, ο οποίος παρουσιάζεται ως φυσική λειτουργία της γυναίκας καθώς δε χρησιμοποιείται για τους άνδρες. Δείκτη σεξισμού αποτελούν και τα οικογενειακά επώνυμα τα οποία τίθενται σε γενική κτητική, όταν αναφέρονται στις γυναίκες, υποδηλώνοντας ότι οι γυναίκες αποτελούν ιδιοκτησία του άνδρα, όπως διαπιστώνουμε στο παράδειγμα : Παπαδόπουλος (είναι αυτόνομος)- Παπαδοπούλου (ανήκει στον Παπαδόπουλο).Στο σημασιολογικό επίπεδο, οι λέξεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τη λέξη γυναίκα έχουν αρνητικό σημασιολογικό φορτίο όπως οι : γυναικοδουλειά, γυναικούλα σε αντίθεση με εκείνες που αναφέρονται στους άνδρες: ανδρεία, ανδραγάθημα. Στην Ελληνικήεπιβιώνουν ακόμα λέξεις που δηλώνουν στερεότυπες αντιλήψεις σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση των γυναικών όπως: δεσποινίς, κυρία ενώ για τους άνδρες δεν υπάρχει αντίστοιχη υποδιαίρεση.
Τα παραπάνω γλωσσικά σχήματα δε δημιουργήθηκαν τυχαία, αλλά αποτελούν την αποτύπωση της κοινωνικής πραγματικότητας, την οποία συντηρούν και διαιωνίζουν μέσα από τη χρήση. Ας μην είμαστε λοιπόν εριστικοί όταν ακούσουμε ξανά την προεδρίνα, δικηγορίνα, βουλεύτρια, αλλά ας σκεφτούμε ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει. Βέβαια η αλλαγή θα διευκολυνθεί όταν η γλώσσα των θεσμών επιτρέψει την προσαρμογή του γλωσσικού συστήματος, όταν η γλώσσα της εκπαίδευσης παύσει να έχει σεξιστικά χαρακτηριστικά και η γλώσσα της διοίκησης παύσει να προάγει την έμφυλη ανισότητα.